دزد نجیبزاده سارق بیدرنگ مردی است که در کتاب عهد جدید به شرح مصلوب شدن عیسی اشاره شدهاست.
در انجیلهای گستاس و دیسماس به ترتیب داماخوس و تیطس خوانده شدهاست.
در برخی از آیات کتاب اشعیا آمدهاست که این نبوت به صورت تحقق یافتهاست (اشعیا ۵۳:۱۲: و او … در میان خطاکاران شماره گذاری شدهاست
اما در انجیل لوقا، از حدود ۸۰ تا ۹۰ به جزئیات آن اشاره شدهاست: یکی از راهزنان، دیگری را که عیسی را مسخره میکرد، سرزنش میکرد و از عیسی میخواست که «وقتی به ملکوت خود میآیی» او را به یاد آورد. عیسی در پاسخ به او وعده داد که همان روز در بهشت با او خواهد بود. (لوقا ۲۳:۳۳–۴۵) رسوم به این سارق نام دزد توبهکار گویند.
در نوشتههای آخرالزمانی، دزد ندامت را گستاس نامیدهاند که برای اولین بار در انجیل نیکودیموس آمده است، در حالی که همراه او دیسماس نامیده میشود. سنت مسیحی معتقد است که گشتاس روی صلیب سمت چپ عیسی و دیسماس روی صلیب سمت راست عیسی قرار داشت.
یکی از آن دو که در کنار عیسی مصلوب شده بود، به طعنه به او گفت:«اگر تو مسیح هستی، چرا خودت و ما را نجات نمیدهی؟»۴۰و۴۱ اما آن دیگری، او را سرزنش کرد و گفت:«حتی در حال مرگ هم از خدا نمیترسی؟ ما حقمان است که بمیریم، چون گناهکاریم. اما از این شخص، یک خطا هم سرنزدهاست»۴۲ سپس رو به عیسی کرد و گفت:« ای عیسی، وقتی ملکوت خود را آغاز کردی، مرا هم بیاد آور!»۴۳ عیسی جواب داد:«خاطر جمع باش که تو همین امروز با من در بهشت خواهی بود.»
دزد توبهکار لوقا که نامش فاش نشده بود، بعداً در بازخوانی یونانی اولیه آکتا پیلاتی و انجیل لاتین نیکودیموس، که ممکن است قسمتهایی از آن متعلق به اواخر قرن چهارم باشد، نام دیسماس را به خود اختصاص داد. نام «دیسماس» ممکن است از یک کلمه یونانی به معنای «غروب آفتاب» یا «مرگ» اقتباس شده باشد.[3] نام دزد دیگر گشتاس است. آگوستین کرگدن در کتاب انجیل دوران کودکی سریانی زندگی دزد خوب (Histoire Du Bon Larron فرانسوی 1868، انگلیسی 1882) گفت، دزد به عیسی، کودک گفت: "ای خوشبخت ترین کودکان، اگر زمانی فرا رسد که من رحمتت را می طلبد، مرا یاد کن و آنچه را که امروز گذشت فراموش مکن.»[17][18]
انجیل دوران کودکی سریانی آخرالزمان دو دزد را تیتوس و دوماخوس می نامد
کلیسای کاتولیک در 25 مارس از دزد خوب یاد می کند. در شهید شناسی رومی، این مدخل آمده است: "یادبود از دزد مقدس در اورشلیم که در آن لحظه به مسیح اعتراف کرد و توسط خود عیسی [22] او را بر صلیب مقدس شمرد و شایسته شنیدن از او بود: "امروز خواهی بود. با من در بهشت.» تعدادی از شهرها، از جمله سن دیماس، کالیفرنیا، به نام او نامگذاری شده اند. همچنین، کلیساهای محلی به نام او نامگذاری شده اند، مانند کلیسای دزد خوب در کینگستون، انتاریو، کانادا - ساخته شده توسط محکومان در نزدیکی زندان کینگستون، کلیسای سنت دیسماس در واوکگان، ایلینوی، کلیسای قدیمی کاتولیک سنت دیسماس در کوزلی و کلیسای سنت دیسماس، دزد خوب، یک کلیسای کاتولیک در مرکز اصلاح و تربیت کلینتون در دانمورا، نیویورک.
سپس سربازان عیسی را مصلوب کردند و برای لباس او قرعه انداختند. بالای سر عیسی بر روی صلیب کتیبه پادشاه یهودیان بود و سربازان و کسانی که از آنجا می گذشتند او را در مورد این عنوان مسخره می کردند. عیسی بین دو دزد محکوم به صلیب کشیده شد، یکی از آنها عیسی را سرزنش کرد و دیگری از او دفاع کرد.
دزد خوب و دزد توبه کار انگار با شهادت بر حقانیت عیسی و اینکه او میگوید تصلیبش کردید و آنگونه که بر او زخم زدید او برای شما طلب بخشش میکند.جایگاه خود را رفیع میکند و در این قدرت آسمانی همراهی با عیسی در ملکوتش سهیم میشود.