/زرتشتیان/

زرتشتیان ایران یک اقلیت مذهبی در کشور ایران هستند که به دین زرتشتی باور دارند. بیشتر زرتشتیان ایران ساکن استان‌های یزد و کرمان هستند. همچنین در قرن بیستم بر اثر مهاجرت‌های گسترده، این اقلیت در شهرهای تهران، شیراز، اصفهان و اهواز، خراسان نیز حاضر هستند. بیشتر زرتشتیان به گویش بهدینی که از زبان‌های ایران مرکزی به شمار می‌رود صحبت می‌کنند.^[۱]

پس از انقلاب مشروطه، با تشکیل مجلس شورای ملی، در قانون اساسی مشروطه برای اقلیت‌های دینی هم نمایندگانی در نظر گرفته شد. از جمله، یک نماینده برای زرتشتیان. این موضوع پس از انقلاب ۱۳۵۷ هم در قانون اساسی باقی ماند^[۲] و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز یک نماینده در مجلس شورای اسلامی دارند.^[۳]

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت زرتشتیان در سال ۱۳۹۵ در ایران ۲۳۱۰۹ نفر بوده است

مَزدَیَسنا (مزداپرستی) که به آن دین زرتشت و دین بهی هم می‌گویند، دینی دوگانه‌گرا و یکی از از قدیمی‌ترین ادیان جهان است که از آموزه‌های رهبر دینی ایرانی، زرتشت اسپیتمان، سرچشمه می‌گیرد.^[۱] در جهان‌بینی مزدایی، جهان صحنه برخورد میان خیر و شر است و در فرجام کار، نیکی بر بدی پیروز خواهد شد. با وجود اینکه مزدیسنا یک دین ثنوی است، المان‌هایی از یک‌ازچندپرستی، یکتاپرستی/یگانه‌انگاری و چندخدایی را در دل خود دارد.^{[۲][۳][۴][۵]} بسیاری از ویژگی‌های مزداپرستی مانند باور به ظهور منجی، آزادی اراده، حساب‌رسی پس از مرگ و همچنین بهشت و دوزخ بر ادیان و مکاتب فلسفی دیگر، نظیر مسیحیت، یهودیت، اسلام، گنوسیسم، فلسفه یونانی، بهائیت و آیین بودایی تأثیر گذاشته‌اند.^[۶][۷][۸] اهورامزدا، ایزد ازلی و نیک‌خواه، ایزد برتر و خالق نیکی‌های جهان از دید مزداپرستان است.^[۹]

ریشه‌های مزدیسنا به هزاره دوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. این دین به همراه ادیان مرتبط با آن یا شاخه‌های دیگرش، نظیر مهرپرستی و آیین زروانی، برای بیش از هزار سال، از حدود ۶۰۰ پیش از میلاد تا ۶۵۰ پس از میلاد، دین رسمی شاهنشاهی‌های باستانی ایرانی بوده‌است

اوستا مهم‌ترین کتاب دینی زرتشتیان است. این کتاب گاتاها، سروده‌های زرتشت که به شرح جنبه‌های گوناگون دین بهی می‌پردازد را نیز شامل می‌شود. زرتشت، خدایان ایرانی را به دو گروه اهوراها^[۱۳] و دیوها^[۱۴] تقسیم کرد که دیوها شایسته پرستش نیستند. اهورامزدا (اهورای خردمند) بزرگترین اهوراست؛ او آفریدگار بزرگ است و به یاری اشه، جهان را پایدار نگاه می‌دارد.^[۹] انسان‌ها این اختیار را دارند که برای همراهی کردن یا نکردن اهورامزدا، تصمیم بگیرند؛ زیرا مزداپرستی مسئولیت تصمیم‌های انسان را به خود او واگذار کرده‌است. هیچ نیرویی به نیرومندی اهورامزدا وجود ندارد؛ با این حال، انگره‌مَینیو (روان مخرب) که از اکومن پدید آمده، دشمن اصلی دین به‌شمار می‌رود و در برابر سپنتا مینیو (روان نیک) قرار دارد.^[۱۵] در نوشته‌های پهلوی از انگره‌مینیو با نام اهریمن نام برده شده‌است و او دشمن خود اهورامزداست.^[۱۶]

اشه (راستی، نظم جهانی) نیروی زندگی است، از اهورامزدا سرچشمه می‌گیرد^[۹][۱۷] و در برابر دروج (دروغ، پلیدی) قرار دارد.^[۱۸][۱۹] اهورامزدا نیکی مطلق است و هیچ چیز شریری در وی وجود ندارد؛ او به یاری امشاسپندان و دیگر ایزدان – که همه آن‌ها اهورامزدا را می‌پرستند و اهورامزدا نیز در اوستا آن‌ها را شایسته پرستش می‌خواند^[۳][۲۰] – بر گیتیگ (گیتی – جهان مادی و دیدنی) و مینوگ (مینو – جهان معنوی و نادیدنی) نظارت می‌کند.^[۲۱]

در دین زرتشت، هدف زندگی اشَاوان (اشه‌مند) شدن است؛ مزداپرستان وظیفه دارند که شادی را در جهان گسترش دهند، زیرا شادی به نیروهای نیک در نبرد با نیروهای شریر یاری می‌رساند. هسته اصلی مزدیسنا را می‌توان در مسائلی چون هومَتَه، هوختَه، هووَرشتَه (پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک)،^[۲۲] یاری نیازمندان که راهی برای نشان دادن پایبندی به اشه و گسترش شادی در جهان است،^[۲۳] برابری معنوی زنان و مردان و برابر جنسیتی در وظایف^[۲۴] و نیک بودن بدون چشم‌داشت به پاداش خلاصه کرد.

زرتشتی‌گریِ امروزی، یک دین یکپارچه نیست و مزداپرستان امروزه به دو گروه عمده اصلاح‌گرایان و سنت‌گرایان تقسیم می‌شوند؛ همچنین جنبش‌های دیگری نیز درحال شکل‌گیری در میان زرتشتیان هستند.^[۲۵][۲۶]

در دوران شاهنشاهی هخامنشی، دین زرتشتی دین دولتی بود و شامل عبادت رسمی بود. شاهان ایرانی به زرتشتیان پارسا معروف بودند و با قانون زرتشتی به نام اشه حکومت می‌کردند. با این حال کوروش بزرگ که این امپراتوری را پایه‌گذاری کرد، از تحمیل دین زرتشتی بر ساکنان سرزمین‌های فتح شده خودداری کرد. مهربانی کوروش با یهودیان به عنوان جرقه‌ای برای نفوذ زرتشتیان بر یهودیت ذکر شده‌است

واژهٔ مزدیسنا کلمه‌ایی اوستایی است که از دو جزء مَزدَ و یَسنا پدید آمده‌است. مَزدَ (اهورامزدا) معنی خدای دانا یا سرور می‌دهد و یسنا (یسنه) نیز به معنی «پرستی» است و در مجموع معنی مزداپرستی می‌گیرد. این واژه به همراهٔ عربی به گونه «مزدیسنی» هم نوشته شده‌است. در پهلوی کتابی دین زرتشت را «مزدیسن دین» و «دین مدیسنان» نام نهاده‌اند که از نام اوستایی مَزدَیَسنه دَئنا آمده‌است. پیروان این کیش را «مَزدَیَسَن» می‌نامند که شکل جمع آن «مَزدَیَسنان» است. در واژهٔ مَزدَیَسَن، «مَزدَ» به معنی مَزدا و «یَسَن» به معنای «پرست» می‌باشد. در برابر پرستش مزدا، پرستش دیوان در گذشته به آیین و مرسوم بوده که متون زرتشتی، اینان را دیویسنان و کیششان را دیویسنا ثبت کرده‌اند.^[۲۸] در پهلوی کتابی نام‌های دیگری مثل وه‌دین (به‌دین) و دین‌وه (دین‌به) به معنی «دین خوب» هم به کار رفته‌است. در نتیجه پیروان این دین را در زمان ساسانیان و اوایل دوره اسلامی «وه‌دینان» خطاب می‌کردند. این کلمه به شکل «به‌دینان» هنوز هم در میان زرتشتیان ایران و هند به کار می‌رود. نام‌های دیگری برای این دین وجود دارد که مصطلح‌ترین آن در ایران دین زرتشتی است

زرتشت و آموزش مغان بر روی اندیشه‌های یونانی کارسازی پرداخت که راست و واقعی بود اما نه یونانیان و سریانیها و نه نویسندگان ارمنی، هیچ‌یک از زرتشت اوستایی و از کیش او که در گاتاهای اوستا بازگو شده‌است، آگاهی نداشتند. به احتمال زیاد مزدیسنا در آغاز یک جنبش محلی در ایران خاوری بوده‌است که هنوز مرزهای آن شناخته نشده‌است. این کیش نو با پایداری و رویارویی شدید کیش‌های رایج رو به رو شده و برای مدتی دراز نتوانست به برتری و چیرگی کامل برسد و چون گسترش یافت، دگرگون شد. کیش زرتشتی با آیین‌هایی که در پی برانداختن آن‌ها برخاسته بود، درآمیخت و مزدیسنا به گونه‌ای بسیار متفاوت به ایران باختری رسید

این دین پس از یورش اسکندر مقدونی و کشته شدن موبدان برای زمان کوتاهی به خاموشی گرایید

در زمان اشکانیان تلاش‌هایی برای بازآوری مزدیسنا انجام گرفت و سکه‌هایی به نام ایزدان ضرب کردند و آتشکدههایی ساختند. 

حدود ۲۲۴ تا ۲۴۰ میلادی در دوره اردشیر بابکان؛ دین زرتشتی دستخوش یک دوره باززیست و تجدید حیات شد

زرتشتیان عصر حاضر به دو گروه زرتشتیان سنتی و زرتشتیان اصلاح طلب تقسیم می‌شوند. زرتشتیان سنتی بیشتر از گروه پارسیان هستند که علاوه بر گاتاها و اوستا، متون پهلوی را نیز به عنوان نوشته‌های دینی خود پذیرفته‌اند. آن‌ها، مانند زرتشتیان اصلاح طلب، شکل نوین دین خود را از قرن ۱۹ بنیان گذاشته‌اند

زرتشتیان اصلاح طلب بر این نظر هستند که باید تنها از گاتاها پیروی کرد و تشریفات و مراسم‌های دینی کاهش پیدا کند. زرتشتیان اصلاح طلب مزدیسنا را بیش از اینکه یک دین بپندارند، آن را به عنوان یک فلسفه قبول دارند.^[۲۶] البته این دو گروه شامل همه زرتشتیان نمی‌شود. به عنوان مثال گروهی که به آن‌ها «نئو زرتشتی» هم گفته می‌شود و به دنبال این هستند تا با تفسیر مجدد دین زرتشتی آن را با ارزش‌های غربی سازگار سازند.^[۷۴] گروه دیگر احیاگران هستند که نظرشان بر احیا و حفظ سنن و مراسم‌های مذهبی زرتشتی در کنار پذیرفتن اصلاحات اجتماعی است

در دهه ۶۰ میلادی حدود ۶۰٬۰۰۰ زرتشتی در ایران زندگی می‌کردند. گسترش سبک زندگی غربی در ایران در قرن بیستم باعث به وجود آمدن تغییراتی در زندگی زرتشتیان نیز شد. ایرانیان زرتشتی امروز اجساد مردگانشان را در آرامگاه‌ها دفن می‌کنند. آن‌ها ابتدا جسد مرده را می‌شویند و در یک کفن سفید می‌گذارند و سپس در یک گور سیمانی قرار می‌دهند که شبیه به دفن مردگان مسلمان است.

خدای نیک‌سرشت در کیش زرتشتی، اهورامزدا نام دارد که به معنی سرور دانا است و پرستیده می‌شود. برای اهورامزدا در هرمزدیشت، در حدود شصت صفت نیک آورده شده و تقریباً همه چیزهای خوب به وی منتسب شده‌است. بر اساس گاتها، اهورامزدا هم آفریننده روشنایی و هم تاریکی است.^[۸۵] بر اساس کتاب بندهشن که پس از ساسانیان نوشته شده، نیروی مخالف اهورامزدا و زاینده بدی‌ها را اهریمن (انگره مینیو) معرفی می‌کند^[۸۶] در کیش زرتشتی، اهریمن هیچگاه توان ذاتی برای مقابله با قدرت اهورامزدا را ندارد و رقیبی برای او نیست. بلکه اهریمن همان اندیشه بد است اما در باور آیین زروانی، اهریمن برادر و رقیب اهورامزدا و پسر زروان^[۸۷] و دارای هویتی جداگانه از اهورامزدا است. زرتشتیان امروزی نیز خود را یکتاپرست می‌دانند و اهریمن را تنها نمادی تمثیلی از بدی‌ها می‌نامند نه یک خدا. این شائبه احتمالاً به دلیل تغییر مفهوم و ماهیت انگره مینو در دین مربوط می‌شود که این قطب مخالف سپنتا مینیو با اهریمن یکی گشته‌است.

در نظر مزدیسنان، خدا خیر مطلق است و چون اساساً مخالف بدی است

در باور زرتشتیان، مرگ روح را مجبور می‌کند تا گیتیگ (جهان مادی) را ترک کرده و وارد مینوگ (جهان معنوی) شود. آنگاه روح بر اساس آنچه که در نبرد میان خیر و شر انجام داده‌است، داوری می‌شود. بنا به گفته زرتشت، زن و مرد، خادم و مخدوم، همه نه بر اساس قدرت و ثروتشان در زندگی مادی، که بر اساس دستاوردهای نیکشان قضاوت می‌شوند. آنجا میترا به داوری نشسته و سروش و رشن که ترازوی عدالت را در دست دارد، در کنارش هستند. در ترازوی عدالت، بر یک کفه گفتار، کردار و پندار نیک شخص قرار دارد و بر کفه دیگر، گفتار، کردار و پندار شریرش. اگر کفه نیک بر کفه شر بچربد، شخص می‌تواند، درحالی که دئنه، دوشیزه زیبایی که چهره انسانی باطن شخص است، همراهی‌اش می‌کند، از پل چینوت گذر کرده و وارد پردیس شود. اما اگر کفه شر سنگین‌تر باشد، عرض پل به اندازه لبه خنجر باریک خواهد شد و درحالی که روح تلاش می‌کند از آن عبور کند، عجوزه‌ای وحشتناک بازوی او را گرفته و با خود به جهنم می‌کشاند، جایی که «تیرگی ماندگار دیرپایی و کورسویی و بانگ دریغایی» انتظارش را می‌کشد

اصول دین زرتشتی شرط‌های اصلی خداباوری زرتشتی و دین‌آور بودن است. هر فرد زرتشتی می‌باید در زمان سدره‌پوشی با خرد و اندیشه خود به اطمینان به این اصول ایمان آورده باشد و آن را در طول زندگی مذهبی خود در نظر داشته باشد. دین زرتشتی بر نُه اصل استوار است که به‌ترتیب عبارت‌اند از:^[۹۴]

۱. ایمان به یگانگی خدا ۲. ایمان به پیامبری زرتشت ۳. باور به جهان مینوی و عالم معنا ۴. ایمان به نظم و راستی کار جهان (اشه) ۵. باور به جوهر آدمیت ۶. اعتقاد به فروزه‌های هفت‌گانه خداوند ۷. اعتقاد به نیکوکاری ۸. اعتقاد به تقدس عناصر چهارگانه: آب، باد، خاک و آتش ۹. اعتقاد به فرشگرد یا آخرالزمان.

حسام الدین شفیعیان چهارشنبه 17 فروردین 1401 ساعت 15:28

/جهان‌گرایی توحیدگرا/

Unitarian Universalism was formed from the consolidation in 1961 of two historically separate Christian denominations, the Universalist Church of America and the American Unitarian Association,[11] both based in the United States; the new organization formed in this merger was the Unitarian Universalist Association.[14] At the time of the North American consolidation, Unitarians and Universalists had expanded beyond their roots in liberal Christian theology. Today they draw from a variety of religious traditions. Individuals may or may not self-identify as Christians or subscribe to Christian beliefs.[15] Unitarian Universalist congregations and fellowships tend to retain some Christian traditions, such as Sunday worship with a sermon and the singing of hymns. The extent to which the elements of any particular faith tradition are incorporated into personal spiritual practice is a matter of individual choice for congregants, in keeping with a creedless, non-dogmatic approach to spirituality and faith development.[16]

New England Unitarians evolved from the Pilgrim Fathers' Congregational Christianity, which was originally based on a literal reading of the Holy Bible. Liberalizing Unitarians rejected the Trinitarian belief in the tri-personal godhead: Father, Son, and Holy Ghost/Spirit. Instead, they asserted a unitary notion of God. In addition, they rejected the doctrine of original sin, moving away from the Calvinism of the Congregationalists.[17]

New England Universalists rejected the Puritan forefathers' emphasis on the select few, the Elect, who were supposed to be saved from eternal damnation by a just God. Instead Universalists asserted that all people will eventually be reconciled with God.[17] Universalists rejected the hellfire and damnation of the evangelical preachers, who tried to revive the fundamentalist Christianity of the early Pilgrim fathers.[18]

Universalists claim a long history, beginning with Origen and Gregory of Nyssa, though some modern scholars question whether either of these church fathers taught the defining doctrine of Universalism (universal salvation).[19][20][21]

This core doctrine asserts that through Christ every single human soul shall be saved, leading to the "restitution of all things" (apocatastasis). In 1793, Universalism emerged as a particular denomination of Christianity in the United States, eventually called the Universalist Church of America.[22] Early American advocates of universal salvation such as Elhanan Winchester, Hosea Ballou and John Murray taught that all souls would achieve salvation, sometimes after a period resembling purgatory.[23] Christian universalism denies the doctrine of everlasting damnation, and proclaims belief in an entirely loving God who will ultimately redeem all human beings.[24][25]

Once laity and clergy relaxed their vehement opposition to the Doctrine of the Trinity Act 1813, which finally allowed for protections of dissenting religions, the British and Foreign Unitarian Association was founded in 1825. It has its headquarters in Essex Hall, successor to Lindsey's Essex House.[32] Two that have been significant in national life are the Cross Street Chapel in Manchester and,[33] Newington Green Unitarian Church in north London.[34] Unitarian congregations in Britain today meet under the auspices of the General Assembly of Unitarian and Free Christian Churches. There are 170 communities of Unitarians across Britain.[35] The current Chief Officer of the British Unitarians is Liz Slade.[36]

In the United States, the Unitarian movement began primarily in the Congregational parish churches of New England, which were part of the state church of Massachusetts.[37] These churches, whose buildings may still be seen today in many New England town squares, trace their roots to the division of the Puritan colonies into parishes for the administration of their religious needs.[38] In the late 18th century, conflict grew within some of these churches between Unitarian and Trinitarian factions. In 1805, Unitarians gained key faculty positions at Harvard. In 1819 William Ellery Channing preached the ordination sermon for Jared Sparks in Baltimore, outlining the Unitarian position. The American Unitarian Association was founded as a separate denomination in 1825.[39] By coincidence and unknown to both parties, the AUA was formed on the same day—May 26, 1825—as the British and Foreign Unitarian Association.[40]

جهان‌گرایی توحیدگرا (در انگلیسی: Unitarian Universalism یا به اختصار UUism) یک آیین و به نوعی دین آزاد برای پیدا کردن حقیقت زندگی است. پیروان این آیین تعصبات خاصی ندارند و تنها نقطه مشترکشان این است که همگی به دنبال هدف زندگی خود هستند. پیروان این آیین برای آثار سایر ادیان به ویژه انجیل و تورات احترام خاصی قائلند و جلسات دعا را به‌طور منظم و به سبک خاص آیین خود برگزار می‌نمایند. پیروان این آیین همچنین توجه خاصی به آثار مولانا و سایر عرفای شرقی دارند. این فرقه از ترکیب کلیسای یونیتارین یا توحیدگرا که در ادامه حرکت پروتستانیسم ایجاد شده و با رد نظریه تثلیث خداوند را واحد و عیسی مسیح را پیامبر او می‌داند و نظریه یونیورسالیسم یا جهانشمول بودن بخشش خداوند به معنای رستگاری برای تمام نوع بشر و عدم باور جهنم پدید آمده‌است. این فرقه پیروانی در سراسر جهان دارد ولی فعالیت‌های آن در امریکای شمالی متمرکز بوده و مقر آن به نام The Church of the Larger Fellowship در بوستون ایالت ماساچوست واقع است و هر ساله یک کنگره سراسری با حضور هزاران نفر از پیروان این فرقه از سراسر جهان در یکی از شهرهای ایالات متحده برگزار می‌گردد و در این کنگره رهبر این فرقه نیز در فرایندی دموکراتیک انتخاب می‌گردد. این فرقه را می‌توان اولین فرقه تأسیس شده در ایالات متحده امریکا دانست.

افرادی که خود را جهان‌گرای توحیدگرا به حساب می‌آورند به آزادی کامل ولی مسئول در برابر این آزادی در حوزه‌های سخن، تفکر، اعتقادات، دین و گرایش‌ها اعتقاد دارند. آن‌ها اعتقاد دارند که هر فردی آزاد است تا به دنبال حقیقت زندگی خود و جواب‌هایی به مسائلی همچون هستی، طبیعت خدا و زندگی بعد از مرگ باشد.

هدف‌ها

در حالی که جهان‌گرایان توحیدگرا هیچ عقیده ویژه و مشترکی ندارند اما بیشتر آن‌ها ۷ قانون اصلی جهان‌گرایی توحیدگرا را محترم میشمارند:

• هر انسان ارزش وجودی خود را دارد
• عدالت، برابری و رحمت در رابطه‌های میان انسان‌ها
• قبول کردن عقاید دیگران و یاد گرفتن از آنها
• آزاد بودن برای پیدا کردن حقیقت زندگی
• دموکراتیک بودن پروسه انتخابات و اینکه هر کسی رأی خود را داشته باشد
• هدف دنیا و جامعه‌ای سرشار از صلح، آزادی و عدالت برای همه
• احترام گذاشتن به زمین و تمام موجودات آن که ما هم جزوی از آن هستیم

• === خدا ===الله با این که جهان‌گرایی توحیدگرا یک آیین است اما در آن افراد به انواع مختلفی از خدا اعتقاد دارند، بعضی به تک‌خدایی (توحید) بعضی به چندخدایی، بعضی به خدای مونث و بعضی نیز اعتقاد دارند که خدا فقط یک نشانه برای رسیدن به حقیقت و دنیای والاتر است.

• با اینکه جهان‌گرایان توحیدگرا هیچ دین خاصی را قبول ندارند اما هیچ‌کدام را هم رد نمی‌کنند و ارزش هر کدام را قبول دارند. این نکته در مورد متن‌های مقدس دیگر دین‌ها هم درست است. همانطوری‌که در کتاب «سوال‌های معمول در مورد یگانگی جهانی» آمده‌است:

  در هر حال ما انجیل -یا هر تجربه دیگر انسان را- مصون از خطا یا تنها منبع حقیقت نمی‌دانیم. بسیاری از مطالب در انجیل افسانه‌آمیز و غیر حقیقی است، نه اینکه به این دلیل باید آن را بی‌ارزش دانست بلکه آن را باید برای آنچه که هست ارج نهاد. ما به این اعتقاد داریم که انجیل را مانند بقیه کتاب‌ها باید خواند با تصور و نگاهی نقاد

  محتویات

  • ۱عقاید
    • ۱.۱عقاید اصلی
    • ۱.۲هدف‌ها
  • ۲متن‌های مقدس
  • ۳جستارهای وابسته
    

عکاس-حسام الدین شفیعیان

عکاس-حسام الدین شفیعیان

عکاس-حسام الدین شفیعیان